Abstract
The article examines the figure of Saint Elizabeth of Hungary as presented in a Baroque sermon by the Lviv-born Dominican Fabian Birkowski. Set against the historical and architectural backdrop of the Lviv church dedicated to the saint, the study situates Birkowski’s Sermon for the Day of Saint Elizabeth the Widow (1628) within the broader religious and parenetic traditions of the Dominican order and post-Tridentine piety. Through meticulous analysis of the sermon’s theological and literary construction, the author reconstructs the homiletic image of Saint Elizabeth as a model of active charity, asceticism, and lay holiness. Drawing on hagiographic sources, medieval iconography, and scriptural references, Birkowski frames the life of Elizabeth as a spiritual journey towards evangelical perfection, marked by self-denial, mystical experience, and service to the poor. The article argues that the saint’s exemplary life served not only to inspire monastic audiences but also to articulate an ideal of sanctity accessible to the laity, particularly women, in the early modern Catholic world.
References
Adamska J.I., Miłosierdzie, ubóstwo, radość. Rzecz o św. Elżbiecie Węgierskiej, księżnej turyńskiej, Poznań 2002.
Birkowski F., Na dzień Ś. Elżbiety wdowy, kazanie, [w:] tegoż, Kazania na niedziele i święta doroczne […]. Tom wtóry. W którym śrzody i piątki, przez Post Wielki i wiele świętych w metryce Kościoła Rzymskiego regestrowanych, nowym kazaniem wspominano. Za dozwoleniem starszych […], Kraków 1628.
Chanas R., Czerwiński J., Lwów. Przewodnik turystyczny, Wrocław 1992.
Gecser O., The Feast and the Pulpit. Preachers, Sermons and Cult of St. Elizabeth of Hungary, 1235-ca.1500, Spoleto 2012.
Hernas Cz., Barok, Warszawa 2002.
Peregryn z Opola, Kazania „de tempore” i „de sanctis”, red. nauk. J. Wolny, przeł. J. Mrukówna, Opole 2001.
Puchalska-Dąbrowska B.M., Postać świętej Elżbiety Węgierskiej w polskim piśmiennictwie religijnym epok dawnych, Warszawa 2021.
Rąkowski G., Lwów. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część IV, Pruszków 2008.
Rowińska-Szczepaniak M., „Miles pauperculus” bohaterem zwierciadeł Fabiana Birkowskiego, [w:] Wzorce osobowe w dawnej kulturze i literaturze polskiej, red. B.M. Puchalska-Dąbrowska, E.A. Jurkowska, Białystok 2018.
Skarga P., Żywoty świętych Starego i Nowego Zakonu na każdy dzień przez cały rok. Wybrane z poważnych pisarzów i doktorów kościelnych, do których przydane są niektóre duchowe obroki i nauki przeciwko kacerstwom, przytem kazania krótke na te święta, które pewny dzień w miesiącu mają, t. II, Petersburg 1862.
Smirnow J., Świątynia-pomnik kościół św. Elżbiety we Lwowie, „Kurier Galicyjski” 21 (73).
Stefański K., Lwowski kościół św. Elżbiety, „Spotkania z Zabytkami” 2 (48), 1990.
Szumański A., Marsz lwowskich dzieci w 93 rocznicę obrony Lwowa, „Kresowy Serwis Informacyjny” 01/2012 (08).

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Bernadetta M. Puchalska-Dąbrowska