Keywords
catechism
four last things
spiritual exercises
How to Cite
Abstract
The article offers a detailed analysis of Prawdy wieczne (Eternal Truths) by Carlo Gregorio Rossignoli, an Italian Jesuit, focusing on its theological content and its function as a meditative text rooted in Ignatian spirituality. The work, first translated into Polish in 1701, is examined as a synthesis of catechism-based doctrinal teaching and Jesuit methods of spiritual exercises. Szczukowski explores how Rossignoli structures his reflections on creation, the purpose of life, sin, and the four last things – death, judgment, hell, and heaven – through a dual lens: as catechetical instruction and meditative practice. The article argues that Rossignoli’s approach goes beyond didactic exposition, offering a deep, prayerful engagement with Christian truths that aim to inspire personal conversion and spiritual vigilance. Through references to earlier catechisms, patristic literature, and the Spiritual Exercises of Ignatius of Loyola, Rossignoli constructs a work that combines doctrinal clarity with introspective, affective meditation directed at achieving salvation.
References
Bellarmin R., Katechizm mniejszy, czyli nauka chrześcijańska krótko zebrana i ułożona z rozkazu Klemensa VII, Berlin 1855.
Bellarmin R., Katechizm większy, czyli wykład nauki chrześcijańskiej ułożony z rozkazu papieża Klemensa VII, Berlin 1850.
Bellarmin R., Konferencje o rzeczach ostatecznych, Warszawa 1888.
Bellarmin R., Nauka dobrego i szczęśliwego umierania, tłum. M. Jędzrzejowczyk, Kraków 1621.
Butkiewicz M., Sąd ostateczny w „Prawdach wiecznych” Carlo Rossignolego na tle innych katechizmów okresu staropolskiego, „Rocznik Lubelski” 2016, t. 42.
Domański J., Philologica, litteraria, humaniora. Studia i szkice z dziejów recepcji dziedzictwa antycznego, Warszawa 2009.
Estreicher K., Bibliografia staropolska, t. 26. https://www.estreicher.uj.edu.pl/skany/?dir=-dane_indeks|26 [dostęp: 4.03. 2023 r.].
Greshake G., Ćwiczenia ignacjańskie i nadzieja wiary, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2023.
Kanizjusz P., Catechismus major seu Summa doctrinae christianae, Monachium 1830.
Kanizjusz P., Katechizm katolicki, Wilno 1758.
Kapuścińska A., Theatrum meditationis. Ignacjanizm i jezuityzm w duchowej i literackiej kulturze Pierwszej Rzeczypospolitej – źródła, inspiracje, idee, [w:] Drogi duchowe katolicyzmu polskiego XVII wieku, red. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 2015.
Katechizm albo krótkie zebranie wiary i powinności chrześcijańskiejz modlitwami, psalmami i pieśniami, Lubcz 1621.
Katechizm rzymski według uchwały św. Soboru Trydenckiego dla plebanów ułożony, przeł. W. Kuczborski, Kraków 1880.
Kowzan J., Quattuor hominum novissima. Dzieje serii tematycznej czterech rzeczy ostatecznych w literaturze staropolskiej, Siedlce 2003.
Loyola I., Ćwiczenia duchowne, tłum. M. Bednarz, Kraków 1995.
Pawlik W., Katechizmy Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku. Katechizm i jego produkcja, Lublin 2010.
Rossignoli K., Do czytelnika, [w:] Prawdy wieczne wyrażone w naukach potrzebnych, tym osobliwie, co ćwiczenia duchowne albo rekolekcyje czynią, Lublin 1748.
Rossignoli K., Prawdy wieczne, przeł. H. Jackowski, wyd. 7, Kraków 1934.
Sowiński J.Z., Katechizmy katolickie w języku polskim od XVI do XVIII wieku, Lublin 2005.
Wichowa M., Dzieło Diega de Estella „O wzgardzie świata i próżności jego” w przekładzie ks. Augustyna Kochańskiego jako poradnik medytacji. Problemy komunikacji literackiej, Łódź 2010.
Wujkowski J.S.K., Chleb duchowny, wszystkim chrześcijanom na posiłek w drodze do nieba idącym, wystawiony albo raczej katechizm, Kraków 1746.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Ireneusz Szczukowski