„O! Czemuż nie jesteś mi równą!”. Misalliance in the Literature of the Polish Enlightenment
PDF (Język Polski)

Keywords

misalliance
marriage
woman
the Enlightenment
the history of Polish literature

How to Cite

Kowalewska, D. (2023). „O! Czemuż nie jesteś mi równą!”. Misalliance in the Literature of the Polish Enlightenment. Bibliotekarz Podlaski, 58(1), 345–361. https://doi.org/10.36770/bp.790

Abstract

The article focuses on the role and function of the mesalliance motif in the Polish Enlightenment literature. At the beginning, the article explains the concept of misalliance and outlines the historical context, with particular emphasis on the
situation of women in Poland of that time. Then the focus turned to the analysis of
selected texts in the context of questioning authority and negating the prevailing social norms. As a result, it was illustrated how the image of misalliance changed from the second half of the 18th century to the first decade of the 19th century.

https://doi.org/10.36770/bp.790
PDF (Język Polski)

References

Bachórz J., Romans w powieści (O wątkach miłosnych w powieściopisarstwie polskim okresu międzypowstaniowego 1831–1863), [w:] Tekst i fabuła, red. C. Niedzielski, J. Sławiński, Wrocław 1979.

Baudouin J., Burmistrz poznański. Komedia w 5 aktach, Warszawa 1782.

Bąbel A., Skandal, gafa, prowokacja. Obrazy normy obyczajowej i jej naruszania w polskiej powieści drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2014.

Bohomolec F., Małżeństwo z kalendarza, Kraków 2002.

Bohuszewicz P., „A więc to zakochany zabiera głos i mówi”. Podmiot, miłość i wypowiedź w barokowej powieści heroiczno-miłosnej i oświeceniowej powieści sentymentalnej, Toruń 2016.

Chaunu P., Cywilizacja wieku oświecenia, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1989.

Bogusławski W., Taczka occiarza, oprac. i wstępem opatrzyła A. Kozyra, Łódź 2020.

Dziechcińska H., Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2001.

Dźwinel D., Mezalians w literaturze polskiego oświecenia, rozprawa doktorska, wydruk komputerowy.

Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, t. 10, 1765.

Encyklopedia staropolska, t. 1, oprac. A. Brückner, Warszawa 1990.

Górowska M., Miłosne skandale „femme fatale” okresu oświecenia. Portret Zofii Wittowej-Potockiej w „Głupiadzie” Juliana Ursyna Niemcewicza, [w:] Literackie i artystyczne konteksty miłości i erotyki, red. W. Pawlik-Kwaśniewska, D. Dźwinel, Toruń 2015.

Hanusiewicz-Lavallee M., „Pół dusze mojej i głowy korona”. Idea żony-przyjaciela w literaturze staropolskiej, „Ethos” 2013, nr 3: O przyjaźni.

Historia życia prywatnego, t. 3: Od renesansu do oświecenia, red. R. Chartier, przeł. M. Zięba i in., Wrocław 1999.

Jakuboszczak A., Rodzina i rodzinność szlachcianek wielkopolskich w XVIII wieku. Perspektywa kobieca, Poznań 2016.

Jasińska M., Narrator w powieści przedromantycznej (1776–1831), Warszawa 1965.

Kaczyński P., Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy – konwencje – poglądy, Wrocław 2009.

Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1998.

Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, wyd. 17 rozszerzone, Warszawa 1989.

Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975.

Kostkiewiczowa T., Z oddali i z bliska. Studia o wieku oświecenia, Warszawa 2010.

Kott J., Wstęp, [w:] F. Bohomolec, Komedie na teatrum, Warszawa 1960.

Kowalewska D., Małżeństwa z kalendarza. Astrologia wróżebna w oświeceniu, [w:] Poezja i astronomia, red. B. Burdziej, G. Halkiewicz-Sojak, Toruń 2006.

Kropiński L., Julia i Adolf czyli Nadzwyczajna miłość dwojga kochanków nad brzegami Dniestru, [w:] Polski romans sentymentalny, oprac. A. Witkowska, Wrocław 1971.

Łojek J., Dzieje pięknej Bitynki. Opowieść o życiu Zofii Wittowej-Potockiej (1760–1822), Warszawa 1995.

Morawski P., Taczka occiarza, czyli mieszczanie, [w:] tegoż, Oświecenie. Przedstawienia, Warszawa 2017.

Outram D., Panorama Oświecenia, przeł. J. Kolczyńska, Warszawa 2008.

Pawłowiczowa J., Jan Baudouin (1735–1822), [w:] Pisarze polskiego oświecenia, t. 2, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, Warszawa 1994.

Rolnik D., Portret szlachty czasów stanisławowskich, epoki kryzysu, odrodzenia i upadku Rzeczpospolitej w pamiętnikach polskich, Katowice 2009.

Roux J-P., Krew: mity, symbole, rzeczywistość, przeł. M. Perek, Kraków 1994.

Schmidt F., Para, mieszkanie, małżeństwo. Dynamika związków intymnych na tle przemian historycznych i współczesnych dyskusji o procesach indywidualizacji, Warszawa–Toruń 2015.

Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, wyd. 4, Wrocław 2006.

Tazbir J., Od Kopciuszka do Isaury, [w:] tegoż, Od Haura do Isaury. Szkice o literaturze, Warszawa 1989.

Trepka W.N., Liber Generationis Plebeanorum (Liber chamorum), t. 1, red. W. Dworzaczek, wyd. W. Dworzaczek, J. Bartyś, Z. Kuchowicz, Wrocław 1963.

Trotz M.A., Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski z przydatkiem przysłów potocznych, przestrog gramatycznych, lekarskich, matematycznych, fortyfikacyjnych, żeglarskich, łowczych i inszym naukom przyzwoitych wyrazów, t. 3, Lipsk 1764.

Wirtemberska M., Malwina czyli Domyślność serca, oprac. i wstęp W. Billip, Warszawa 1958.

Zawadzka J., Kronika serc czułych. Stereotypy polskiej powieści sentymentalnej I połowy XIX wieku, Warszawa 1997.

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2023 Danuta Kowalewska

Downloads

Download data is not yet available.