Parody – an expression of distrust towards the chances for dialogue in "Auto‑da‑fé. One‑Act and One‑Scene Comedy" by Cyprian Norwid
PDF (Język Polski)

Keywords

auto-da-fé
dialogue
comedy
Norwid
parody

How to Cite

Piechota, M. (2021). Parody – an expression of distrust towards the chances for dialogue in "Auto‑da‑fé. One‑Act and One‑Scene Comedy" by Cyprian Norwid. Bibliotekarz Podlaski, 50(1), 9–36. https://doi.org/10.36770/bp.573

Abstract

Had it not been for the texts of Romantic poets, the term auto-da-fé, derived in this form from Portuguese and irresistibly associated with the Institution of the Holy Inquisition, would probably not have been exclusively associated with Spain within our culture. The Romantic contexts of the term present different concepts of reference: Mickiewicz invokes it, without exception, seriously and tragically in martyrological and patriotic circumstances, heroizing his heroes; Słowacki adds to these meanings ironic and self-ironic depictions with even comedic overtones, treating auto-da-fé as a metaphor in relation to the burning of one’s own or fictional works in his works’ plot; Krasiński – similarly – writes about the hypothetical annihilation of his manuscripts; and finally, Norwid offers a parodic application of the term and proposes its allegorical interpretation to draw attention to the 19th-century crisis of readership.

https://doi.org/10.36770/bp.573
PDF (Język Polski)

References

Banaszkiewicz J., „Gerwazy groźny ręką, językiem Protazy”: wzorzec bohaterów – dioskurów w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza i we wcześniejszej tradycji, „Przegląd Humanistyczny” 1987, nr 4.

Beniowski. Poema przez Juliusza Słowackiego. Pięć pierwszych pieśni. W Lipsku u Leopolda Michelsena 1841 [Posłowie napisał K. Pecold]. Reprint pierwodruku, Wrocław 1981.

Cepik J., Torquemada. Opowieść o Wielkim Inkwizytorze Hiszpanii, Poznań 1986.

Dąbrowski R., Komizm w „Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu” Juliusza Słowackiego, [w:] Poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego. Struktura, konteksty, recepcja, red. M. Kalinowska i M. Leszczyński, Toruń 2011.

Dernałowicz M., Kostenicz K., Makowiecka Z., Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798–1824, Warszawa 1957.

„Dziadów Część III” w podobiźnie autografu Adama Mickiewicza, wyd. J. Kallenbach, Kraków 1925.

Folkierski W., The History of two Titles: The „Undivine Commedy” and the „Commédie Humaine”, [w:] Zygmunt Krasiński. Romantic Universalist. An International Tribute, red. W. Lednicki, New York 1964.

Głębocki H., Zaginiony raptularz Juliusza Słowackiego z podróży na Wschód (1836–1837) – odnaleziony po latach w zbiorach rosyjskich, „Pamiętnik Literacki” 2011, z. 2.

Gomulicki J. W., O miniaturach dramatycznych Norwida, [w:] C. Norwid, Miniatury dramatyczne, oprac. i wstępem poprzedził J. W. Gomulicki, Warszawa 1968.

Hertz P., Noty i uwagi. [w:] Z. Krasiński, Dzieła literackie, wybrał, notami i uwagami opatrzył P. Hertz, T. 3, Warszawa 1973.

Lem S., Cyberiada, Kraków 1978.

Litwornia A., „Dantego któż się odważy tłumaczyć?” Studia o recepcji Dantego w Polsce, Warszawa 2005.

Kallenbach J., Szczątki autografu III-ciej części „Dziadów” (=R1), „Pamiętnik Towarzystwa Mickiewiczowskiego”, R. V: 1891, s. 164–197.

Korespondencja Juliusza Słowackiego, t. 1-2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1962.

Krasiński Z., Listy do Adama Sołtana, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa 1970.

Markiewicz H., Romanowski A., Skrzydlate słowa. Wielki słownik cytatów polskich i obcych, wyd. nowe, poprawione i rozszerzone, Kraków 2005.

Mickiewicz A., Dziadów część III. Transliteracje. Komentarze, oprac. edyt. Z. Stefanowska, współpraca M. Prussak, Warszawa 1998.

Mickiewicz A., Dziady część III. Z opracowaniem szkolnym, wstęp i oprac. M. Piechota, oprac. dydaktyczne K. Heska-Kwaśniewicz i B. Zeler, Katowice 1996.

Mickiewicz A., Dziady. Część trzecia, oprac. J. Kallenbach, Kraków [1920].

Mickiewicz A., Dzieła, Wydanie Jubileuszowe. T. 3: Utwory dramatyczne, oprac. S. Pigoń. Fragmenty francuskie przeł. z rękopisu A. Górski, Warszawa 1955.

Mickiewicz A., Dzieła, Wydanie Narodowe. pod red. L. Płoszewskiego, T. III: Utwory dramatyczne, Warszawa 1949.

Mickiewicz A., Dzieła, Wydanie Rocznicowe 1798–1998, red. Z. J. Nowak, M. Prussak, Z. Stefanowska i C. Zgorzelski, T. III: Dramaty, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa 1995.

Mickiewicz A., Dzieła, Wydanie Rocznicowe 1798–1998, red. Z. J. Nowak, M. Prussak, Z. Stefanowska i C. Zgorzelski, T. 4: Pan Tadeusz, oprac. Z. J. Nowak, Warszawa 1993.

Mickiewicz A., Dziadów część III. Podobizny autografów, oprac. edytorskie Z. Stefanowska, współpraca M. Prussak, Warszawa 1998.

Norwid C., Dzieła wszystkie. T. III: Poematy I, oprac. S. Sawicki, A. Cedro, Lublin 2009.

Norwid C., Dzieła zebrane. Wiersze. Dodatek krytyczny, oprac. J. W. Gomulicki, T. 2, Warszawa 1966.

Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, T. 4: Dramaty. Część 1, Warszawa MCMLXXI.

Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, T. 8: Listy 1839–1861. Warszawa MCMLXXI.

Perlin O., Perlin J., Podręczny słownik polsko-hiszpański, Warszawa 1995.

Piechota M., Auto-da-fé. Romantyczne konteksty terminu Świętej Inkwizycji, [w:] Barokowe przypomnienia i inne szkice historycznoliterackie, red. R. Ocieczek i M. Piechota, Katowice 1994.

Piechota M., „Chcesz ty, jak widzę, być dawnym Polakiem...”. Studia i szkice o twórczości Słowackiego, Katowice 2005.

Piechota M., Od tytułu do Epilogu. Studia i szkice o „Panu Tadeuszu”, Katowice 2000.

Piechota M., (Nie)zapomniany czar arcydzieł. Anonim, Barańczak, Camus…, Katowice 2019.

Piechota M., Norwid wobec auto-da-fé. Z zagadnień symboliki terminu, [w:] Symbol w dziele Cypriana Norwida, red. W. Rzońca, Warszawa 2011.

Piechota M., Poliglotyzm wielkich romantyków polskich (Mickiewicz, Słowacki, Krasiński), Katowice 2016.

Piechota M., Tragiczne i komiczne konteksty terminu Świętej Inkwizycji w polskim romantyzmie. Jeszcze o „Auto-da-fé. Komedii w jednym akcie i jednej scenie” Cypriana Norwida, [w:] Komizm i tragizm w literaturze romantyzmu, red. M. Piechota, M. Kalarus i O. Kalarus, Katowice 2016.

Piechota M., Żywioł epopeiczny w twórczości Juliusza Słowackiego, Katowice 1993.

Pigoń S., J. Słowackiego zapomniany list do Januszkiewicza, „Ruch Literacki” 1926, z. 2.

Podręczny słownik polsko-hiszpański S. Wawrzkowicza i K. Hiszpańskiego, Warszawa 1982.

Porębowicz E., Dante, Lwów 1906.

„Raptularz wschodni” Juliusza Słowackiego. Edycja – studia – komentarze. T. I: Podobizna autografu, Warszawa 2019.

„Raptularz wschodni” Juliusza Słowackiego. Edycja – studia – komentarze. T. II: Edycja – komentarz – objaśnienia, praca zbior. pod red. K. Kalinowskiej, U. Makowskiej, Z. Przychodniaka i D. Kai, Warszawa 2019.

Rzońca W., Norwid – największy poeta polski drugiej połowy XIX w. „Przegląd Humanistyczny”, nr 6: 2007.

Rzońca W., Premodernizm Norwida – na tle symbolizmu literackiego drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2013.

Siwiec M., Zabawy (z) Muzą: ironiczna dekonstrukcja toposu w dygresjach „Beniowskiego”, [w:] Poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego. Struktura, konteksty, recepcja, red. M. Kalinowska i M. Leszczyński, Toruń 2011.

Sławiński J., hasło Parodia, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. drugie poszerzone i poprawione, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988.

Słowacki J., Beniowski. Poemat z roku 1841 i dalsze pieśni, nowe wydanie krytyczne, oprac. J. Brzozowski i Z. Przychodniak, Poznań 2014.

Słowacki J., Dzieła, pod red. J. Krzyżanowskiego, T. 3: Poematy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1959.

Słowacki J., Dzieła, pod red. J. Krzyżanowskiego, T. 4: Poematy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1959.

Słowacki J., Dzieła wszystkie, pod red. J. Kleinera, T. 5: Preliminaria peregrynacji do Ziemi świętej JO. Księcia Radziwiłła Sierotki – Noc letnia – Beniowski (poema). Pięć pierwszych pieśni – Wiersze drobne – Dodatek: Niewiadomo co, czyli Romantyczność, oprac. J. Kleiner, Bibliografię zestawił W. Hahn, Wyd. 2, Wrocław 1954.

Słowacki J., Dzieła wszystkie, pod red. J. Kleinera, T. 9: Podróż do ziemi Świętej z Neapolu – Listy poetyckie z Egiptu – Plan Rhamzesa – Posielenije – Poemat tercynowy o piekle, oprac. M. Kridl, Beatryks Cenci, oprac. J. Czubek, J. Kleiner i J. Kuźniar, Krak – Makbet – oprac. J. Kuźniar, Bibliografię oprac. W. Hahn, Wyd. 2, Wrocław 1956.

Słowacki J., Poematy, Nowe wydanie krytyczne, T. 1: Poematy z lat 1828–1839, oprac. J. Brzozowski i Z. Przychodniak, Poznań 2009.

Słownik języka Adama Mickiewicza, red. K. Górski i S. Hrabec, T. 1, Wrocław 1962.

Szary-Matywiecka E., Autor, redaktor i książki. O „Auto-da-fé” Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana”, T. 3–4, Lublin 1985–1986.

Trojanowiczowa Z., Dambek Z., przy współudziale Czarnomorskiej J., Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, T. I: 1821–1860, Poznań 2007.

Wielki słownik francusko-polski, T. 1: Grand dictionaire français-polonais, Vol. 1. Wyd. 4, Warszawa 2000.

Wyka K., „Pan Tadeusz”. Studia o tekście, Warszawa 1963.

Articles published in the “gold open access” mode on the basis of a non-exclusive license agreement between the publisher and the author. Permitted use:

- the publication may be read and stored on any device,

- the publication may be cited (with obligatory reference to the author, the title of the text, as well as the full title, bibliographic address of the issue and page of the journal)

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. From volume 42 (issue 1/2019), the journal is available under the Creative Commons license (Attribution – ShareAlike: CC BY-SA).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.

COPYRIGHT:

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. The journal is available under the Creative Commons license – Attribution – ShareAlike 4.0: International: CC BY-SA 4.0).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.
 

“Bibliotekarz Podlaski” allows its readers to read, download, copy, distribute, print, search and link to the full content of articles. We enable full, immediate, unlimited (both in a territorial, temporal and technical sense) open access to all published content, in accordance with the principle that freely available research increases and accelerates the global development of science and the exchange of knowledge.

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” encourages authors to place articles published in the journal in open repositories (after the review or the final version of the publisher), provided that a link to the journal’s website is provided.

The journal does not charge the authors any fees for accepting and publishing their texts.

Downloads

Download data is not yet available.