Silence - gesture, image, sound
PDF (Język Polski)

Keywords

negative poetics
metaphysical pause
film
music
painting
literature

How to Cite

Nalepa, M. (2019). Silence - gesture, image, sound . Bibliotekarz Podlaski, 45(4), 353–383. https://doi.org/10.36770/bp.234

Abstract

The article reflects on how to organise and theme silence and muteness as well as the problem of empty spaces in film, music and painting. The discussion does not systematise the mentioned phenomena; it assumes the form of a sketch marking only possible areas of investigation. The analysis evokes examples on the basis of associations and memory work. The author used literary works as a context. The subject of the presence of silence and muteness in the art of words accompanies his deliberations in separate texts. 

https://doi.org/10.36770/bp.234
PDF (Język Polski)

References

Adamczyk K., Między milczeniem a przymusem mówienia, [w:] tegoż, Dziennik jako wyzwanie, Kraków 1994.

Adorano T. W., Dialektyka negatywna, tłum. i wstęp K. Krzemieniowa, Warszawa 1986.

Ajgi G., Poezja – jako – Milczenie. Luźne notatki do tematu, tłum. W. Woroszylski, „Arkusz” 1995, nr 1, s. 8 - 9.

Antas J., O mechanizmach negowania, Kraków 1991.

Balcerzan E., Niewyrażalne czy nie wyrażone, „Teksty Drugie” 1997, nr 3 (45).

Bartoszyński K., Teoria miejsc niedookreślenia na tle Ingardenowskiego systemu filozoficznego, [w:] Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, pod red. M. Głowińskiego, Wrocław 1982.

Bilmes J., Constituting silence: Life in the world of total meaning, „Semiotica” 1994, nr 1/2 (98) [artykuł zawiera bibliografię rejestrującą opracowania w języku ang. poświęcone tematyce milczenia].

Buczyńska-Garewicz H., „O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”, [w:] Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, pod red. M. Głowińskiego, Wrocław 1982.

Buczyńska-Garewicz H., Milczenie i mowa filozofii, Warszawa 1992.

Chiaromonte N., Od milczenia do słów, [w:] tegoż, Granice duszy, tłum. S. Kasprzysiak, wybór i oprac. S. Kasprzysiak i P. Kłoczkowski, Warszawa 1996.

Cieślikowscy T. i S., Sacrum i maska czyli o wypowiadaniu niewypowiedzianego, [w:] Sacrum w literaturze, pod red. J. Gotfryda, Lublin 1983.

Cieślikowska T., Przemilczenie w prozie. Z kręgi teorii sugestii, [w:] O wartościowaniu w badaniach literackich, pod red. S. Sawickiego, Lublin 1986.

Cieślikowska T., Teoria sugestii. Wstęp do neantologii, czyli rzecz o quasi – recenzjach i quasi – przedmowach, [w:] tejże, W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, Warszawa 1995.

Dauenhauer B., Silence. The Phenomenon and its Ontological Significance, Bloomington 1980.

Dąmbska I., Milczenie jako wyraz i jako wartość, „Roczniki Filozoficzne TN KUL”, t. 11, z. 1.

Dąmbska I., O funkcjach semiotycznych milczenia, [w:] tejże, Znaki i myśli. Wybór pism z semiotyki, teorii nauki i historii, Toruń 1975.

Drąg B., Milczenie w strukturze dzieła literackiego, „Ruch Literacki” 1991, z. 5.

Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. J. Gałuszka i in., Warszawa 1994.

Gadamer H.-G., Czy poeci umilkną? Warszawa 2000.

Galay J.-L., Problemy dzieła fragmentarycznego: Valéry, tłum. A. Labuda, „Pamiętnik Literacki” 1978, z. 4.

Grün A. OSB, Prawo milczenia, [w:] Szkoła służby Pańskiej. Praca zbiorowa, Tyniec 1982.

Grün A., Potrzeba milczenia, tłum. benedyktyni tynieccy, Kraków 1996.

Halloran S. H., Język i absurd, tłum. G. Cendrowska, „Pamiętnik Literacki” 1979, nr 4.

Hałaś M., Dobrodziejstwo ciszy, „Życie Literackie” 1988, nr 51.

Handke R., Milczenie jako sposób literackiej komunikacji, [w:] tegoż, Poetyka dzieła literackiego. Instrumenty lektury, Warszawa 2008.

Hassan Ihab., The Literature of Silence: Henry Miller and Samuel Beckett, New York 1967.

Heidegger M., Zamilknięcie, [w:] tegoż, Przyczynki do filozofii, wstęp J. Mizera, tłum. J. Mizera, B. Baran, Kraków 1996.

Hilsbecher W., Fragment o fragmencie, [w:] Tragizm, absurd i paradoks, tłum. S. Błaut, wybór S. Lichańskiego, Warszawa 1972.

Janion M., Dyptyk o Chateaubriandzie. II. Milczenie, [w:] tejże, Żyjąc tracimy życie. Niepokojące tematy egzystencji, Warszawa 2001.

Jarząbek K., Mimika jako element komunikacji międzyludzkiej, „Studia Semiotyczne” 1993, t. 18.

Jaspers K., Język, [w:] tegoż, Wybór pism, tłum. D. Lachowska, A. Wołkowicz, Warszawa 1990.

Jastrzębska B., Milczenie człowieka przenika w milczenie Boga. O poezji Anny Kamieńskiej, „Topos” 2001, nr 6.

Jayne E., Negative Poetics, Iowa 1992. Kalinowska M., Mowa i milczenie. Romantyczne antynomie samotności, Warszawa 1989.

Kamela M., Anielska mądrość przeciw diabelskiej inteligencji, czyli o milczeniu Mickiewicza wobec Słowackiego, [w:] Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodzkiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, pod red. M. Kalinowskiej i E. Kiślak, Warszawa 1998, s. 99-105.

Kawyn S., Milczenie Mickiewicza – poety w okresie towianizmu, [w:] Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Studia i szkice, Kraków 1967.

Kluba A., (Do)wolność niewyrażalności. „Teksty Drugie” 1997, nr 3 /45/.

Kneblewski R. A., Komunikacja werbalna i niewerbalna w aspekcie filozoficznym. Rozważania metodologiczne w kierunku teorii aktów komunikowania, [w:] Zagadnienia socjo- i psycholingwistyki, pod red. A. Schaffa, Wrocław 1980, s. 237–249.

Korwin-Piotrowska D., Białe znaki. Milczenie w strukturze i znaczeniu utworów narracyjnych. Na przykładach z polskiej prozy współczesnej, Kraków 2015.

Krajewska A., Milczenie w dramacie, „Teksty” 1978, nr 5.

Krassowski N., Liryka rzeczy ostatecznych, „Życie Literackie” 1980, nr 27.

Kuźma E., O poetyce negatywnej, [w:] Poetyka bez granic, pod red. W. Boleckiego, Warszawa 1995.

Linowska S., O milczeniu w teatrze, „Listy z Teatru” 1949, nr 3, s. 1-3.

Lissa Z., O roli ciszy i pauzy w muzyce, „Muzyka” 1960, z. 3-4, s. 12-42.

Literatura wobec niewyrażalnego, pod red. W. Boleckiego i E. Kuźmy, Warszawa 1998.

Lubicz-Zaleski Z. Lubicz, Norwidowa poetyka i dialektyka milczenia, [w:] Norwid żywy, pod red. W. Gunther, Londyn 1962.

Markiewicz H., Problem miejsc niedookreślenia w dziele literackim, [w:] tenże, Przekroje i zbliżenia. Rozprawy i szkice z wiedzy o literaturze, Warszawa 1976.

Markowski M.P., O niewyrażalnym, [w:] tegoż, Anatomia ciekawości, Kraków 1999.

Martuszewska A., Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.

Merton T., Milczenie, [w:] tegoż, Nikt nie jest samotną wyspą, tłum. M. Morstin-Górska, Poznań 1997.

Merton T., W natarciu na niewypowiadane, tłum. E.E. Nowakowska, Bydgoszcz 1997.

Michałowski P., Cisza, miejsca niedookreślenia i graniczne stany słowa, „Teksty Drugie” 1998, nr 6.

Mizińska J., Słowo i milczenie, [w:] tejże, Sztuka prowadzenia sporów. Aksjologiczne przesłanki dialogu, Lublin 1993.

Norwid C. K., Milczenie, [w:] Pisma wybrane. Proza, t. 4, Warszawa 1968.

Nowakowska M., Komunikacja werbalna i niewerbalna jako język wielowymiarowy. „Studia Semiotyczne” 1979, s. 181-196.

Nycz R., „Wyrażanie niewyrażalnego” w literaturze nowoczesnej. Wybrane zagadnienia, „Ruch Literacki” 1997, nr 3.

Nycz R., Sylwy współczesne, Kraków 1996.

Opat Zenkei Shibayama, Milczenie kwiatu. Eseje zen, tłum. B. i D. Stobieccy, Kraków 1998.

Orwell G., Zabójcy słowa, [w:] tegoż, Eseje, tłum. A. Husarska, Londyn 1985.

Panas W., W kręgu metody semiotycznej, Lublin 1989, s. 127-128.

Perspectives on Silence, D. Tannen and M. Saville-Troike (eds.), Norood – New Jersey 1985.

„Philosophy Today” 1983, summer (zeszyt w całości poświęcony problematyce różnych postaci milczenia).

Pisarkowa K., O komunikatywnej funkcji przemilczenia, „Zeszyty Prasoznawcze” 1986, nr 1.

Plutarch, O gadulstwie, [w:] tegoż, Moralia. Wybór pism filozoficzno-popularnych, tłum. i oprac. Z. Abramowiczówna, Wrocław 1954, BN II, nr 86.

Płuciennik J., Figury niewyobrażalnego, Kraków 2002.

Podraza-Kwiatkowska M., Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka, Kraków 1994, s. 74-92, 232-243.

Prokop J., Młodopolska utopia pozakodowej komunikacji, „Teksty” 1976, nr 2.

Prokop J., Od retoryki nadmiaru do komunikacji bez słów, [w:] tegoż, Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego, Warszawa 1978.

Przybylski R., Milczenie i poezja, [w:] tegoż, Wszystko inne. Szkice o literaturze, sztuce i kulturze współczesnej, Poznań 1994.

Przybylski R., Uraz do mowy. Esej o milczeniu, [w:] tegoż, Pustelnicy i demony, Kraków 1994.

Rokoszowa J., Język a milczenie; Milczenie jako fakt językowy, [w:] tejże, Język, czas, milczenie, Kraków 1999 (tutaj bogata bibliografia na temat literatury poświęconej milczeniu, polskiej i obcej, s. 252-254).

Romaniuk K., Spokój, milczenie i cisza według Biblii, Warszawa 1993.

Simmel G., Milczenie, [w:] tegoż, Socjologia, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975.s. 437-441.

Skwarczyńska S., Przemilczenie jako element strukturalny dzieła literackiego, [w:] tejże, Z teorii literatury. Cztery rozprawy, Łódź 1947.

Sobolewska A., Poeci wobec niewyrażalnego, „Twórczość” 1997, nr 9.

Sontag S., The Aesthetics of Silence, New York 1985.

Starobinski J., Rousseau, tłum. B. Mądra-Shallcross, Warszawa 1996 (tutaj rozdz. Milczenie, s. 220-227).

Steiner G., Language and Silence, New York 1967. Na j.pol. przetłumaczono fragment: Język nie zapomina, „Literatura” 1984, nr 11, tłum. M. Fabianowska.

Straszewska M., O milczeniu i ciszy u Norwida, „Przegląd Humanistyczny” 1964, nr 4.

Strauss L., Prześladowanie i sztuka pisania, [w:] tegoż, Sokratejskie pytania, wybrał i wstępem poprzedził P. Śpiewak, tłum. P. Maciejko, Warszawa 1998.

Śniatkowski S., Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy: ujęcie lingwoedukacyjne, Kraków 2002.

Trypućko J., Norwidowskie „skąpstwo w mowie”, [w:] Norwid żywy, pod red. W. Gunther, Londyn 1962.

Turek A., Cisza, „W Drodze” 1999, nr 2 (306).

Valéry P., Estetyka słowa. Szkice, tłum. D. Eska, A. Frybesowa, wstęp M. Żurawski, Warszawa 1971.

Valéry P., Rzeczy przemilczane. Z pism o sztuce, wybór i tłum. J. Guze, Warszawa 1974.

Winniczuk L., Milczenie jako element teatralny w dramacie starożytnym, [w:] tejże, Od starożytności do współczesności, Warszawa 1981.

Wojda D., Milczenie słowa. O poezji Wisławy Szymborskiej, Kraków 1996.

Zarębianka Z., Świadectwo słowa... Rzecz o twórczości Anny Kamieńskiej, Kraków 1993.

Zieniewicz A., Różewicz – cisza wiersza, „Poezja” 1982, nr 5/6.

Articles published in the “gold open access” mode on the basis of a non-exclusive license agreement between the publisher and the author. Permitted use:

- the publication may be read and stored on any device,

- the publication may be cited (with obligatory reference to the author, the title of the text, as well as the full title, bibliographic address of the issue and page of the journal)

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. From volume 42 (issue 1/2019), the journal is available under the Creative Commons license (Attribution – ShareAlike: CC BY-SA).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.

COPYRIGHT:

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. The journal is available under the Creative Commons license – Attribution – ShareAlike 4.0: International: CC BY-SA 4.0).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.
 

“Bibliotekarz Podlaski” allows its readers to read, download, copy, distribute, print, search and link to the full content of articles. We enable full, immediate, unlimited (both in a territorial, temporal and technical sense) open access to all published content, in accordance with the principle that freely available research increases and accelerates the global development of science and the exchange of knowledge.

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” encourages authors to place articles published in the journal in open repositories (after the review or the final version of the publisher), provided that a link to the journal’s website is provided.

The journal does not charge the authors any fees for accepting and publishing their texts.

Downloads

Download data is not yet available.