A reflection on the botanical old print by pr. Krzysztof Kluk, (i.e. the case of the suspension of enlightement literature between Czech beer, Polish science and a Lithuanian proverb)
PDF (Język Polski)

Keywords

Kluk
18th century
botany
polish literature
beer

How to Cite

Albiniak, A., & Albiniak, E. s. M. (2021). A reflection on the botanical old print by pr. Krzysztof Kluk, (i.e. the case of the suspension of enlightement literature between Czech beer, Polish science and a Lithuanian proverb). Bibliotekarz Podlaski, 49(4), 103–117. https://doi.org/10.36770/bp.548

Abstract

In the third volume of the botanical thesis, which was first published in 1779, priest Krzysztof Kluk expressed a positive opinion about Czech hops. Because priest Kluk’s work became one of the basic sources of knowledge for agriculture among the wealthy gentry, opinions expressed by him formed views about botanical advantages and the economical usefullness of Czech hops. The role of priest Kluk’s studies in Lithuania was so great, that a proverb came there into being ”one can’t be a good host, that don’t have Kluk’s work”. According to its message, the possesion of books of a specific author was an essential condition to success in agricultural activity. 

https://doi.org/10.36770/bp.548
PDF (Język Polski)

References

Albiniak A., Czeski chmiel, piwo i browarnictwo w Polsce lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku, „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny”, t. VI: 2010, s. 7–14.

Albiniak A., Jak czeskie piwo trafiło do Polski, https://muzhp.pl/pl/c/526/jak-czeskiepiwo-trafiło-do-polski [dostęp: 3.09.2020].

Bentkowski F., Historya literatury polskiey wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych, t. II, Warszawa – Wilno 1814.

[Bielski Sz. x.], Wiadomość o zyciu i pismach x. Krzysztofa Kluka, Proboszcza Ciechanowieckiego, [w:] K. Kluk. x., Zwierząt domowych i dzikich osobliwie kraiowych, historyi naturalney początki i gospodarstwo. Potrzebnych i pozytecznych domowych, chowanie, rozmnozenie, chorob leczenie, dzikich łowienie, oswoienie, zazycie; szkodliwych zas wygubienie, t. I: O zwierzętach ssących, Warszawa 1809, strony nienumerowane.

Brzęk G., Krzysztof Kluk, Wyd. 2, Lublin 1977.

Brzęk G., Krzysztof Kluk jako szermierz postępowych idei społecznych polskiego Oświecenia, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skołodowska”, sec. F (Nauki Filozoficzne i Humanistyczne), vol. 10: 1955, s. 49–78.

Chociszewski J., Podręcznik geografii ojczystéj zawierający treściowy opis ziem dawnéj Polski z uwzględnieniem dzisiejszych stosunków i podziału politycznego. Dodana krotka wiadomość o Czechach i Rusinach, Poznań 1892.

Chodynicki I. ks., Dykcjonarz uczonych Polaków, zawierający krótkie rysy ich życia, szczególnie wiadomości o pismach, i krytyczny rozbiór ważniezszych43 dzieł niektórych. Porządkiem alfabetycznym ułożony, t. I, Lwów 1833.

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. III: Stólecie XV – XVIII. W układzie abecadłowym, t. VIII (ogólnego zbioru XIX), Kraków 1903.

Gloger Z., Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy, Warszawa 1903.

Gołębiowski Ł., Domy i dwory. Przy tém opisanie aptéczki, kuchni, stołów, uczt, biesiad, trunków i pijatyki; łaźni i kąpieli; łóżek, pościeli, ogrodów, powozów i koni; błaznów, karłów, wszelakich zwyczajów dworskich i różnych obyczajowych szczegółów, Warszawa 1830.

Górski P., Jaroniewski W.; Księżna Anna Jabłonowska (1728–1800) i jej związki z przyrodoznawstwem i lecznictwem, „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny”, t. VI: 2010, s. 14–23.

Grębecka W., Dzieło Krzysztofa Kluka na tle rozwoju botaniki, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, R. 45: 2000, z. 3–4, s. 161–172.

Inglot S., Kluk Krzysztof, [w:] PSB, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967–1968, s. 25-28.

Jezierski A., Leszczyńska C.; Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003.

Jundziłł B.S. x., Opisanie roślin w prowincji W.X.L. naturalnie rosnących według układu Linneusza, Wilno 1791.

Kitowicz J. ks., Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, t. I, Petersburg – Mohylew 1855.

Kluk K. x., Dykcyonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rosliny nie tylko kraiowe dzikie, pożyteczne, albo szkodliwe: na roli, w ogrodach, oranżeryach, utrzymywane: ale oraz y cudzoziemskie, ktoreby w kraiu pożyteczne bydz mogły: albo z ktorych mamy lekarstwa, korzenie, farby, etc. albo ktore jakową

nadzwyczaynosc w sobie maią: ich zdatnosci lekarskie, ekonomiczne, dla ludzi, koni, bydła, owiec, psczoł, etc. utrzymywanie, etc. Z poprzedzaiącym wykładem słów Botanicznych, i kilkorakim na końcu Reiestrem, t. II, Warszawa 1808.

Kluk K. x., Roslin potrzebnych, pożytecznych, wygodnych, osobliwie kraiowych, albo które w kraiu użyteczne być mogą, utrzymanie, rozmnożenie, i zażycie, t. III: O rólnictwie, zbożach, łąkach, chmielnikach, winnicach, i roślinach gospodarskich, Warszawa 1781.

Kluk K. x., Zwierząt domowych i dzikich osobliwie kraiowych, historyi naturalney początki i gospodarstwo. Potrzebnych i pozytecznych domowych, chowanie, rozmnozenie, chorob leczenie, dzikich łowienie, oswoienie, zazycie; szkodliwych zas wygubienie, t. I: O zwierzętach ssących, Warszawa 1779.

Kołaczkowski J., Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce, Kraków 1888.

Kołodziejczyk J., Ks. Krzysztof Kluk. Dzieła i twórczość, Kraków 1932.

Konarski K., Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie, przy współpracy S. Konarskiego, Warszawa 1970.

Krajewski M., Historia gospodarcza Polski do 1989 roku. Zarys problematyki, Włocławek 2000.

Krzysztof Kluk. Przyrodnik i pisarz rolniczy, pod red. J. Babicza, W. Grębeckiej i S. Inglota, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.

Kuchowicz Z., Obyczaje i postacie Polski szlacheckiej XVI–XVIII wieku, Warszawa 1993.

Kuchowicz Z., Obyczaje staropolskie XVII–XVIII wieku, Łódź 1975.

Lerski G. J., Historical dictionary of Poland, 966–1945, with special editing and emandations by P. Wróbel and R.J. Kozicki, foreword by A. Gieysztor, Greenwood Publishing Group, Wesport 1996.

Litak S., Kartograficzne prace ks. Krzysztofa Kluka, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki”, t. 9: 2000, nr 1, s. 105-113.

Litak S., Mapy diecezji łuckiej ks. Krzysztofa Kluka, „Studia Podlaskie”, t. 6:1996, s. 169–174.

Litak S., Mapy diecezji łuckiej z około 1792 roku, [w:] Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiąta rocznicę urodzin, pod red. J. Chrobaczyńskiego, A. Jureczki i M. Śliwy, Kraków 1993, s. 63–73.

Łukaszewicz L., Rys dziejów piśmiennictwa polskiego, Poznań 1860.

Maciejewski S., Szlachetni pasjonaci, Olsztyn 1978.

Narbutt T., Dzieje narodu litewskiego w krótkości zebrane z dołączeniem protokołu pochodzeń ludów narodu litewskiego i czterech tablic rodowych xiążąt litewskich, Wilno 1847.

Oczapowski M., Gospodarstwo wiejskie obejmujące w sobie wszystkie gałęzie przemysłu rolniczego teoretyczno-praktycznie wyłożone, t. VI, Warszawa 1848.

Ogród i Ogrodnictwo, [w:] Encyklopedyja powszechna (Orgelbranda), t. XIX, Warszawa 1865, s. 792–797.

Ostrowska W., Żukowski R., Pszczelarstwo na białostocczyźnie. Praca pasieczna i hodowla pszczół, Warszawa 1967.

Parafiniuk J., Rzeczy kopalnych, osobliwie zdatniejszych, szukanie, poznanie, zażycie księdza Krzysztofa Kluka – pierwsze dzieło z zakresu geologii gospodarczej w Polsce, „Przegląd Geologiczny”, vol. 57: 2009, nr 5. s. 393–400.

Pietrusiński L., Austryja (cesarstwo), [w:] Encyklopedyja powszechna (Orgelbranda), t. II, Warszawa 1860, s. 485–523.

Potocki S.K., Pochwała Jozefa Szymanowskiego, miana w zgromadzeniu Przyiacioł Nauk dnia 9 maia 1801 roku, Warszawa 1801.

Rąkowski G., [Przewodnik.] Polska egzotyczna, cz. II, Pruszków 2006.

Rycharski L.T., Literatura polska w historyczno-krytycznym zarysie. Podług gruntownych badań, t. II, Kraków 1868.

Szamryk K.K., Fleksyjne hapax legomena w kazaniach Krzysztofa Kluka – o potencjalnym wpływie kopisty na postać tekstu, „Conversatoria Linguistica”, R. VIII: 2014, s. 169–182.

Szamryk K.K., Stylistyczne wykładniki obiektywizmu i przejawy subiektywizmu w pracy Roślin potrzebnych Krzysztofa Kluka, [w:] Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś, pod red. U. Sokólskiej, Białystok 2011, s. 343-352.

Wachowicz B., Ogród miłości, Warszawa 1990.

Wachowski M., Gospodarstwo soplicowskie. Rolnictwo w „Panu Tadeuszu”, Poznań 1957.

Waga A., Wzmianka o życiu i dziełach naturalisty naszego księdza Krzysztofa Kluka, „Biblioteka Warszawska” 1843, t. III, s. 225–242.

Wasylewski S., Proboszcz, który dał nazwę 361 roślinom, „Tęcza” 1933, z. 8, s. 30-32.

Wójcicki K.W., Historya literatury polskiéj w zarysie, t. III, Warszawa 1860.

Wójcicki K.W., Kluk (Krzysztof), [w:] Encyklopedyja powszechna (Orgelbranda), t. XIV, Warszawa 1864, s. 864–867.

Wójcik Z., Ksiądz Jan Krzysztof Kluk – pisarz i uczony, Ciechanowie 2012.

Wójcik Z.J., Udział OO. pijarów w rozwoju przyrodoznawstwa w Polsce doby Oświecenia, [w:] Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVIII–XIX wieku, pod red. I. Stasiewicz-Jasiukowej, Warszawa-Kraków 1993, s. 219-237.

Zboże. Rozprawa czytana na posiedzeniu rolniczém w Konojedzie pod Kościanem d. 6 Listopada 1867 r., „Piast”, R. I, Nr 47, Chełmno 21.11.1867, s. 433–437.

Articles published in the “gold open access” mode on the basis of a non-exclusive license agreement between the publisher and the author. Permitted use:

- the publication may be read and stored on any device,

- the publication may be cited (with obligatory reference to the author, the title of the text, as well as the full title, bibliographic address of the issue and page of the journal)

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. From volume 42 (issue 1/2019), the journal is available under the Creative Commons license (Attribution – ShareAlike: CC BY-SA).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.

COPYRIGHT:

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. The journal is available under the Creative Commons license – Attribution – ShareAlike 4.0: International: CC BY-SA 4.0).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.
 

“Bibliotekarz Podlaski” allows its readers to read, download, copy, distribute, print, search and link to the full content of articles. We enable full, immediate, unlimited (both in a territorial, temporal and technical sense) open access to all published content, in accordance with the principle that freely available research increases and accelerates the global development of science and the exchange of knowledge.

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” encourages authors to place articles published in the journal in open repositories (after the review or the final version of the publisher), provided that a link to the journal’s website is provided.

The journal does not charge the authors any fees for accepting and publishing their texts.

Downloads

Download data is not yet available.