Norwid in the light of Roman Ingarden’s theory of literary work
PDF (Język Polski)

Keywords

layers of a literary work
deschematisations
synecdoche
specifications
“dissonant polyphonic harmony”

How to Cite

Samsel, K. (2021). Norwid in the light of Roman Ingarden’s theory of literary work. Bibliotekarz Podlaski, 50(1), 161–188. https://doi.org/10.36770/bp.583

Abstract

The study is an attempt to revise the previous findings related to the constantly repeated attempts to read Cyprian Norwid’s writings in the spirit of Roman Ingarden’s layered and phased structure of literary works. Striving to demonstrate the potential of such a reading, the author aims to conceptualise it internally: in order for it to be credible, it is essential to take into account not only the subtle apparatus of Ingarden’s detailed notions of analysis, but also the complex and multifaceted manner in which Ingarden’s theory is transposed onto the ground of Norwid’s varied artistic practice. In a carefully selected selection of the poems illustrating the problems related to the specification of the layer of schematised appearances (***[Klaskaniem mając obrzękłe prawice…] [Having applaud-swollen hands...], Jak... [How…], »Ołówkiem« na księżeczce o Tunce [»In Pencil« on the Booklet on Tunka], ***[Na jakie stać mię, bracie – takieć piszę listy…] [Such letters as I can afford, brother, such are the ones I write...]), the aim of this study is to show the scale of Norwid’s use of deschematisation, breaking the continuity of layers, “synecdochic flickering”, multi-perspective, multi-layered, or – as Ingarden himself puts it – “dissonant polyphonic harmony” of the work as such. 

https://doi.org/10.36770/bp.583
PDF (Język Polski)

References

Borzęcka K., Impresjonizm poznawczy w „Miłości-czystej u kąpieli morskich”, [w:] Dramaty Cypriana Norwida. Teksty – konteksty – interteksty, pod red. W. Rzońcy i K. Samsela, Warszawa 2019.

Dudek J., Granice wyobraźni – granice słowa. Studia z literatury porównawczej XX wieku, Kraków 2008 (podrozdziały: Wyobraźnia i pamięć jako „zjednoczona wrażliwość” i „zmysł historyczny”, „Objective correlative” jako obraz poetycki, Program Pana Cogito na tle dawnych i nowych koncepcji wyobraźni).

Dudek J., Miejsce Romana Ingardena w badaniach literackich, [w:] Liryka i fenomenologia. Zbigniew Herbert i Tadeusz Różewicz w kręgu myśli Ingardenowskiej, pod red. J.M. Ruszara i D. Siwor, Kraków 2016.

Dziobkowski B., Czy zwierzęta mają doznania?, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2015 nr 2 (94), R. 24.

Fieguth R., Wokół Ingardena sprawy „Istoty liryzmu” i wyglądów uschematyzowanych – z Profesorem Rolfem Fieguthem rozmawia Beata Garlej, [w:] Estetyka literacka – arcydzieło – Ingarden, pod red. B. Garlej i B. Kuczery-Chachulskiej, Warszawa 2015.

Fieguth R., Wyglądy Ingardena jako prowokacja ikonofobii strukturalizmu. O reżyserii światła słonecznego w „Quidamie” Norwida, [w:] Strukturalizm w Europie Środkowej i Wschodniej. Wizje i rewizje, pod red. D. Ulickiej i W. Boleckiego, Warszawa 2012.

Friedrich H., Baudelaire, [w:] Struktura nowoczesnej liryki od połowy XIX wieku do połowy XX wieku, tłumaczyła i opatrzyła wstępem E. Feliksiak, Warszawa 1978.

Gajcy T., Widma, Warszawa 1943.

Garlej B., Tragiczność w „Romeo i Julii” Williama Szekspira, [w:] tejże, Ingardenowskie jakości metafizyczne – między otwartością a ścisłością pojęcia, Warszawa 2016.

Garlej B., „Niejasność” – o jakości estetycznie doniosłej w „[Nie myśl, nie pisz…]” C.K. Norwida, [w:] Estetyka Romana Ingardena a praktyka interpretacyjna, pod red. B. Garlej, B. Kuczery-Chachulskiej i A. Tyszczyka, Warszawa 2018.

Garlej B., (Nie)trzymane w ryzach synekdochiczności wyglądy, [w:] Estetyka literacka – Arcydzieło – Ingarden, pod red. B. Garlej i B. Kuczery-Chachulskiej, Warszawa 2015.

Głowiński M., Ciemne alegorie Norwida, „Pamiętnik Literacki” 1984 nr 3.

Głowiński M., Norwid i Jakobson. (O granicach lingwistycznej analizy poezji), [w:] Anabasis. Prace ofiarowane Profesor Krystynie Pisarkowej, red. I. Bobrowski, Kraków 2003.

Halkiewicz-Sojak G., Czy „Wielkie słowa” są trudną lekturą?, [w:] Trudny Norwid, red. P. Chlebowski, Lublin 2013.

Hamburger K., Die Phänomenologische Struktur der Dichtung Rilkes, [w:] Rilke in Neuer Sicht, edited by K. Hamburger, Stuttgart 1971.

Ingarden R., Budowa dzieła literackiego. Podstawowa struktura dzieła literackiego. Dzieło literackie jako twór wielowarstwowy, [w:] tegoż, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1988.

Ingarden R., O funkcjach mowy w widowisku teatralnym, [w:] tegoż, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1988.

Ingarden R., Rola przedmiotów przedstawionych. „Idea” dzieła. Odsłanianie jakości metafizycznych a warstwa przedmiotowa, [w:] tegoż, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1988 (podrozdział: Czy odsłanianie jakości metafizycznych rzeczywiście jest funkcją warstwy przedmiotowej?).

Kasperski E., Trudny Norwid, trudna metodologia. Jak badać Norwida?, [w:] Trudny Norwid, red. P. Chlebowski, Lublin 2013.

Kubiński P., „I polubiłem z ciemnościami targi”. Interpretacja wiersza „Odpowiedź [Teofilowi Lenartowiczowi]”, [w:] Norwid mniej znany – zbliżenia, pod red. T. Korpysza, Warszawa 2011.

Mitosek Z., Ingarden ponowoczesny?, „Teksty Drugie” 1999 nr 6.

Niewczas Ł., Norwid – Branicki – Matejko – Berezowski. Historia pewnego autografu, „Studia Norwidiana” 2016 nr 34.

Niewczas Ł., O śmiałych i nie-śmiałych metaforach historii w poezji Norwida, „Studia Norwidiana” 2011 nr 29.

Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, Warszawa 1971-1976, t. I-XI.

Paszkowska B., Synekdocha i synekdochiczność w twórczości Norwida, [w:] Estetyka literacka – Arcydzieło – Ingarden, pod red. B. Garlej i B. Kuczery-Chachulskiej, Warszawa 2015.

Romanowska [Garlej – K. S.] B., „Wielkie słowa” Cypriana Kamila Norwida z perspektywy teorii budowy dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena, [w:] Jedno dzieło – wiele interpretacji. Rozważania nad „Wielkimi słowami” Cypriana Norwida, pod red. D. Pniewskiego, Toruń 2012.

Rzońca W., Filozoficzny opis symbolizmu. Fenomenologia Edmunda Husserla w perspektywie Norwidowego historyzmu, [w:] tegoż, Premodernizm Norwida – na tle symbolizmu literackiego drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2013.

Rzońca W., Michała Głowińskiego mit Norwidowej alegorii, [w:] tegoż, Premodernizm Norwida – na tle symbolizmu literackiego drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2013.

Samsel K., Persona liryczna w wierszach Cypriana Norwida i Emily Dickinson, „Przegląd Humanistyczny” 2017 nr 4.

Samsel K., „Rozebrana”, czyli Norwidowska ballada o kresie metody alegorycznej, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2016 nr 6 (9).

Sawicki S., Z zagadnień semantyki poetyckiej, [w:] tegoż, Norwida walka z formą, Warszawa 1986.

Siwiec M., Norwid – Baudelaire: profanacje, [w:] O Norwidzie komparatystycznie, pod red. M. Siwiec, Kraków 2019.

Stoff A., Spór o adresatkę „Rozłączenia” Juliusza Słowackiego oraz zagadnienie wielowykładalności utworu w świetle Ingardenowskiej koncepcji miejsc niedookreślenia, [w:] Z inspiracji Ingardenowskiej w teorii literatury, pod red. A. Stoffa, Toruń 2001.

Uffelmann D., Norwid a topos antycypacji, „Studia Norwidiana” 1999-2000 nr 17-18.

Ulicka D., O dziele literaturoznawczym Romana Ingardena, [w:] Doświadczanie świata. Eseje o myśli Romana Ingardena, pod red. T. Maślanki, Warszawa 2020.

Ulicka D., „Odpowiednie dać rzeczy słowo” (Pawłowi Siekierskiemu), „Twórczość” 1990 nr 1.

Zięba J., Klerk i rzeczywistość. Literatura wobec nowoczesnej wizji świata, [w:] tegoż, Klerk zaangażowany. Stefana Napierskiego nowoczesna krytyka literacka wobec dyskursów krytycznych w Dwudziestoleciu międzywojennym, Kraków 2006.

Articles published in the “gold open access” mode on the basis of a non-exclusive license agreement between the publisher and the author. Permitted use:

- the publication may be read and stored on any device,

- the publication may be cited (with obligatory reference to the author, the title of the text, as well as the full title, bibliographic address of the issue and page of the journal)

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. From volume 42 (issue 1/2019), the journal is available under the Creative Commons license (Attribution – ShareAlike: CC BY-SA).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.

COPYRIGHT:

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” implements an open access policy by publishing materials in the form of the so-called Gold Open Access. The journal is available under the Creative Commons license – Attribution – ShareAlike 4.0: International: CC BY-SA 4.0).

The key declarations of the Open Access and Open Science movement, which we fully support, are available on the CEON Open Science website.
 

“Bibliotekarz Podlaski” allows its readers to read, download, copy, distribute, print, search and link to the full content of articles. We enable full, immediate, unlimited (both in a territorial, temporal and technical sense) open access to all published content, in accordance with the principle that freely available research increases and accelerates the global development of science and the exchange of knowledge.

The editorial team of “Bibliotekarz Podlaski” encourages authors to place articles published in the journal in open repositories (after the review or the final version of the publisher), provided that a link to the journal’s website is provided.

The journal does not charge the authors any fees for accepting and publishing their texts.

Downloads

Download data is not yet available.