The nocturnal side of the soul. "Wilkołak" ("The Werewolf") by Tomasz August Olizarowski: a forgotten epic poem
PDF (Język Polski)

Keywords

Black Romanticism
frenzy
werewolf
phantom
poem
Tomasz August Olizarowski

How to Cite

Burzka-Janik , M. (2022). The nocturnal side of the soul. "Wilkołak" ("The Werewolf") by Tomasz August Olizarowski: a forgotten epic poem. Bibliotekarz Podlaski, 56(3), 201–240. https://doi.org/10.36770/bp.728

Abstract

The article attempts to explain the forgotten poem by Tomasz August Olizarowski, which represents the tenebrous wing of the poet’s imagination, the Werewolf, which is full of cruelty and wildness and bears the subtitle: Powieść. A. Olizarowskiego podług gminnych podań (A Novel by A. Olizarowski based on Folk Tales). The poem was published in the Lvov “Rozmaitości” magazine in 1835 and has never been published or printed since then. It was not even mentioned by Maria Janion
in her monumental symbolic biography of the vampire. For many years, the works by Olifir, a poet, playwright, literary critic, aphorist, and emigrant politician, have been remembered only by a small group of specialists and enthusiasts. Scattered or remaining in manuscripts, the poet’s work was most often treated as epigonic, unoriginal or poor. To the contrary, the topic of the first epic poem by T.A.O., which is analysed here, set in the core of the Romantic anthropology of the Nosferatu, is doubtlessly intriguing. Besides, the work is an interesting aesthetic proposal. In the analysed poem, Olizarowski chose the topos of the werewolf, which is difficult to elaborate on in the Romantic tradition. As a result, as I attempted to demonstrate in my dissertation, he created an intriguing, ambiguous image of that character, which is open to wide literary and anthropological contexts. As the author of the dissertation is convinced, the Werewolf is an interesting aesthetic and ideological proposal. The poet creates a successful alliance of the Romantic
frenzy with folk demonology, balancing between frenetic imagination and folkloric
fictionalisation. His werewolf is an interesting creation, not in spite of being embedded in the Romantic tradition, but precisely thanks to it.

https://doi.org/10.36770/bp.728
PDF (Język Polski)

References

Bachelard G., Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, wyboru pism dokonał H. Chudak, przeł. H. Chudak, A. Tatarkiewicz, przedm. J. Błoński, Warszawa 1975.

Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków. Demonologia słowiańska, Łódź 1981.

Burzka-Janik M., Mistyczna frenezja. Czarny romantyzm Tomasza Augusta Olizarowskiego, [w:] T. A. Olizarowski, Poematy, z autografów i pierwodruków oprac., wstępem poprzedziła M. Burzka-Janik, red. tomu M. Burzka-Janik, J. Ławski, Białystok 2014.

Daniélou J., Teologia judeochrześcijańska. Historia doktryn chrześcijańskich przed soborem nicejskim, przeł. S. Basista, Kraków 2002.

Czerny A., Istoty mityczne Serbów Łużyckich, „Wisła” 1985, nr 9.

Gemry A., Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, wampir i monstrum Framnkensteina w wybranych utworach, Wrocław 2008.

Goszczyński S., Zamek Kaniowski, wprowadzenie napisała H. Krukowska, Białystok 2002.

Janion M., Gorączka romantyczna, [w:] tejże, Prace zebrane, t. 1, Kraków 2000.

Janion M., Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2004.

Kaczor K., Od Dracuki do Lestata. Portrety wampira, 1998.

Kaźmierczak Z., Friedrich Nietzsche jako odnowiciel umysłowości pierwotnej. Analiza w kontekście fenomenologii religii Gerardusa Van der Leeuwa, Kraków 2000.

Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi, zebrał i spisał K. W. Wójcicki, wybór i oprac. R. Wojciechowski, słowo wstępne J. Krzyżanowski, Warszawa 1974.

Kolberg O., Pokucie. Obraz etnograficzny, t. III, Kraków 1888.

Kowalski P., Dziewictwo, [w:] tenże, Leksykon. Znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–

Wrocław 1998.

Kozak Ł., Upiór. Historia naturalna, Warszawa 2021.

Krukowska H., Noc romantyczna. Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński. Interpretacje, Gdańsk 2011.

Kuźniacka B., Znaczenie roślin halucynogennych w polskich tradycjach kulturowych. Zarys problematyki, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki” 1992.

Ławski J., Co to jest czarny romantyzm, [w:] tegoż, Bo na tym świecie śmierć. Studia o czarnym romantyzmie, Gdańsk 2008.

Ławski J., Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości – Mickiewicz – Malczewski – Krasiński, Białystok 2003.

Ławski J., Tomasz August Olizarowski – czarny romantyzm jako metafora losu pisarza, [w:] tegoż, Śmierć wszystko zmiecie. Studia o czarnym romantyzmie (II), Gdańsk 2020.

Maciejewski M., Śmierci „czarne w piersiach blizny…”, „Pamiętnik Literacki” 1983, z. 3.

Majewski E., Sowa w mowie i pojęciach ludu naszego, [w:] Dodatku do wydania Zamku Kaniowskiego, Warszawa 1958.

Malczewski M., Maria. Powieść ukraińska, wprow. napisali H. Krukowska i J. Ławski, Białystok 2002.

Margul T., Motywy wiary w wilkołaka, „Lud”, Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, t. LXV, Wrocław–Poznań 1981.

Mickiewicz A., Dramaty, [w:] tegoż, Dzieła. Wydanie Rocznicowe 1798–1998, t. III, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa 1995.

Mickiewicz A. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, [w:] tegoż, Dzieła. Wydanie Rocznicowe 1798–1998, t. VIII, oprac. J. Maślanka, Warszawa 1997.

Mochnacki M., Pisma po raz pierwszy edycją książkową objęte, oprac. A. Śliwiński, Lwów 1910.

Moltmann J., Bóg w stworzeniu, przeł. Z. Danielewicz, wstęp ks. J. Bolewski, Kraków 1995.

Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 2, cz. 1, Warszawa 1976.

Noc. Symbol – temat – metafora, t 2: Noce polskie, noce niemieckie, red. J. Ławski, K. Korotkich, M. Bajko, Białystok 2012.

Olizarowski t. A., Wilkołak. Powieść. A. Olizarowskiego podług gminnych podań, „Rozmaitości” nr 15, z 11 kwietnia 1835 oraz „Rozmaitości” nr 16, z 18 kwietnia 1835.

Pascal B., Myśli, przeł. t. Żeleński (Boy), Warszawa 1983.

Petoia E., Wampiry i wilkołaki. Źródła, historia, legendy od antyku do współczesności, przeł. B. Bielańska, Kraków 2004.

Przybylski R., Słowo i milczenie bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa 1993.

Rawski J., Groza postromantyczna w opowiadaniu Jerzego Gierałtowskiego Wadera oraz w filmie Wilczyca Marka Piestraka, [w:] Groza i postgroza, red. K. Olkusz, B. Szymczak-Maciejczyk, Kraków 2018.

Safranski Z., Zło. Dramat wolności, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.

Skrzypczak W., Męka zbrodniarza (o kreacji wojewody w Marii A. Malczewskiego), [w:] Antoniemu Malczewskiemu w 170 rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji naukowej Białystok 5–7 V 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997.

Słownik polskiej bajki ludowej, red. nauk. V. Wróblewska, t. 1–3, Toruń 2008.

Supeł K., „Wilkołak” Tomasza Olizarowskiego – poemat (nie)odnaleziony, [w:] Slavica Iuvenum

XXI. Sborník příspěvků z mezinárodní vědecké konference Slavica Iuvenum 2020. 31. 3. a 1. 4. 2020.

Wolski M., Wampir: wiwisekcja. Wyobrażenia krwiopijców we współczesnej kulturze, Wrocław 2014.

Wójcicki K. W., Wilkołek, czyli wilkołak, „Dziennik Warszawski” 1828, t. XI.

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2022 Małgorzata Burzka-Janik

Downloads

Download data is not yet available.