Between Ekphrasis and Hypotyposis – the Motif of the Mother of Sorrows in the "Amber Apple" by Halina Tvaranovich
PDF (Język Polski)

Keywords

Halina Tvaranovich
ekphrasis
hypotyposis
literature and art
orthodox iconography

How to Cite

Dziedzic, J. (2023). Between Ekphrasis and Hypotyposis – the Motif of the Mother of Sorrows in the "Amber Apple" by Halina Tvaranovich. Bibliotekarz Podlaski, 58(1), 79–94. https://doi.org/10.36770/bp.773

Abstract

In this article, I discussed the issue of ekphrasis and hypotyposis, understood
as literary descriptions (and interpretations) of works of art, in poems by Halina Tvaranovich, a Belarusian poet and professor of Slavic literature. The subject of the study was poems from the volume Amber Apple, including ekphrastic and hypotypical references to motifs of religious art such as the Pietà and the Mother of Sorrows. The paper discusses analogies between these poems and the sculpture of Pietà by Nicolas Cousteau, Orthodox iconography, and religious painting. The author of Amber Apple is primarily interested in the deep spiritual message of the artifacts she describes, as well as motifs and images present in art, their expression, and their impact on the recipients. As a result, what prevails in her works is not classical ekphrasis, merely describing works of art, but interpretive ekphrasis, focusing on the meaning of artifacts.

https://doi.org/10.36770/bp.773
PDF (Język Polski)

References

Bigaj-Zwonek B., Tragedia wyrażona klasyczną figurą, [w:] Anatomia strachu. Strach, lęk i ich oblicza we współczesnej kulturze, red. B. Bodzioch-Bryła, L. Dorak-Wojakowska, Kraków 2017.

Dynkowska J., Ekfraza jako apokryf. O powieści „Saturn”. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya Jacka Dehnela, [w:] Literatura prze-pisana II. Od zapomnianych teorii do kryminału, pod red. A. Izdebskiej, A. Przybyszewskiej, D. Szajnert, Łódź 2016.

Dziadek A., Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Katowice 2011.

Ekfrasis v russkoi literature, pod red. L. Glogera, Moskva 2002.

Elsner J., Patrzeć i mówić. Ekfraza w ujęciu psychoanalitycznym, przeł. W. Michera, „Konteksty” 2006, nr 1.

Estreicher K., Historia sztuki w zarysie, Warszawa–Kraków 1982.

Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1988.

Gogler P., Kłopoty z ekfrazą, „Przestrzenie Teorii” 2004, nr 3/4.

Jakubczyk W., Psychologia, czyli rozważania o motylach, „Wszechświat” 2012, t. 113, nr 4–6.

Kalinowski L., Geneza Piety średniowiecznej, „Prace Komisji Historii Sztuki” 1952, nr 10.

Kochaniewicz B., „Stabat Mater Dolorosa” według Jana Pawła II, „Rocznik Skrzatuski” 2013, t. 1.

Konopacka-Bąk S., Motyw Stabat Mater Dolorosa a wizualizacja ludzkiego cierpienia w fotografii prasowej, „Kultura – Media – Teologia” 2012 (11), nr 4.

Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.

Krawczyk R., Kulturotwórcza rola apokryfów biblijnych, „Teologiczne Studia Siedleckie” 2013, t. X, nr 10.

Łebkowska A., Ekfrazy w światach międzyludzkich, [w:] Dzieła, języki, tradycje, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2006.

Nikolskaa T.М., Simvolika i semantika ikonopisnogo obraza, „Social’no-ekonimiceskie javlenia i processy” 2011, № 9 (31), c. 300–319.

Paprocki H., Eklezjalna typologia ikon maryjnych, [w:] Ikona maryjna w życiu Kościoła, red. D. Klauza, K. Stawecka, Częstochowa 2015.

Patrusheva M.B., Mesto hudozestvennogo tvorcestva v zizni cerkvi po ikonopisnym i bogoslovsko-filosofskim proizvedeiam inokinii Ioanna (Reitlinger) (1898–1988), „Svet Hristov prosveshchaet vseh: almanach Sv’ato-Filaretovskogo instituta” 2014, Moskva, Vyp. 10.

Quenot M., Zmartwychwstanie i ikona, przeł. ks. H. Paprocki, Białystok 2001.

Sheko E.D., Suharev M.I., Osnovy ikonopisnogo risunka. Uchebnoe posobie, Moskva 2011.

Siwek B., Tajemnicza przestrzeń transcendencji. O „Bursztynowym jabłku” Haliny Twaranowicz, „Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze” 2013, nr 23.

Skwara M., O niektórych właściwościach ekfrazy. Na przykładzie poetyckiej recepcji „Szału uniesień” Podkowińskiego w wybranych utworach młodopolskich i nie tylko, [w:] Perspektywy polskiej retoryki, red. B. Sobczak, H. Zgółkowa, Poznań 2007.

Słodczyk R., Ekfraza, hypotypoza, przekład, Kraków 2020.

Тwaranowicz H., Burshtynavy jablyk, Belastok 2010.

Uspienski L., Teologia ikony, przeł. M. Żurowska, Warszawa 2009.

Ware K., Królestwo wnętrza, przeł. W. Misijuk, Lublin 2003.

Webb R., Ekphrasis. Imagination and Persuasion in Ancient Rhetorical Theory and Practice, Farnham 2009.

Witosz B., Ekfraza w tekście użytkowym w perspektywie genologicznej i dyskursywnej, „Teksty Drugie” 2009, nr 1/2.

Woźniak J., „Lament Maryi”: apokryf etiopski, „Salvatoris Mater” 2004, nr 6/2.

Źródła internetowe:

http://www.liturgia.cerkiew.pl/pages/File/docs/elkiej-soboty_nastrone.pdf [dostęp: 18.12.2022].

Słownik języka polskiego, http://www.liturgia.cerkiew.pl/pages/File/docs/meka-07-sobota.pdf

[dostęp: 12.12.2022].

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2023 Joanna Dziedzic

Downloads

Download data is not yet available.