Abstract
In the times of Fabian Birkowski, OP, the notion of the Dominican Family comprised three forms of community life. They were represented by the preaching friars, cloistered nuns, and lay Dominicans. There were numerous saints and blessed who used to be members of those orders and the memory of them was perpetuated in, among others, the religious oratory of the 17th century. Among the preachers of those days, Father Fabian holds a prominent place as an author of Latin oratories and sermons de sanctis delivered in the Polish language. The
fact that a large portion of the speeches dedicated to saints, which he included in the collection Orationes ecclesiasticae, dealt with Dominican saints indicates Birkowski’s particularly strong spiritual bond with members of the monastic community that he himself belong to. The aim of the article is to attempt to make a typology of Birkowski’s texts dedicated to saints of the Dominican Family, to give their general characteristics, as well as to demonstrate literary proofs of the spiritual relationship which linked Birkowski and representatives of his own monastic family.
References
Bedouelle G., Na obraz świętego Dominika. Żywoty świętych dominikańskich, przeł. M. Sikorowski, Poznań 2001.
Bieńkowski T., Antyk – Biblia – Literatura. Antyczne i biblijne inspiracje oraz symbole, [w:] Problemy literatury staropolskiej, Seria I, red. J. Pelc, Wrocław 1972.
Bieńkowski T., Z badań nad recepcją antyku w Polsce do końca XVIII wieku, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 3.
Bircovius F., Orationes ecclesiasticae, Cracoviae 1622.
Birkowski F., Kazania na niedziele i święta doroczne, Kraków 1628.
Birkowski F., Kazania na święta doroczne, Kraków 1620.
Birkowski F., Kazania na święta doroczne, Kraków 1623.
Hadrych Z., Kazania jako źródło informacji o świętych i epoce, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1997.
Hinnebusch W., Dominikanie – krótki zarys dziejów, [w:] Dominikanie – szkice z dziejów zakonu, red. M.A. Babraj, Poznań 1986.
Io. Petri Maffeii Bergomatis e Societate Iesu Historiarum indicarum libri XVI. Selectarum item ex India epistolarum eodem interprete libri IIII. Accessit Ignatii Loiolae vita postremo recognita…, Venetiis 1589.
Jordan z Saksonii bł., Książeczka o początkach Zakonu Kaznodziejów, przeł. M. Wylęgała, wstępem i przypisami opatrzył J. Spież, Warszawa 2008.
Kościelny R., Kazania barokowe jako źródło do badań nad mechanizmami kształtowania postaw mieszkańców Rzeczypospolitej, „Nasza Przeszłość” 2002.
Madura R.F., Vademecum. Wstępne informacje dla studiów nad historią dominikanów w Polsce, Warszawa 1979.
Nastalska J., Staropolska hagiografia dominikańska, [w:] Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2008.
Panuś K., Zarys historii kaznodziejstwa w Kościele katolickim, cz. II: Kaznodziejstwo w Polsce od średniowiecza do baroku, Kraków 2001.
Rowińska-Szczepaniak M., Czy na pewno „UT SUPRA”? Sylwetka duchowa św. Jana z Kęt w parenetycznej narracji Fabiana Birkowskiego, „Saeculum Christianum” 2020, nr 2.
Rowińska-Szczepaniak M., Miejsce Fabiana Birkowskiego w dominikańskim „łańcuchu pamięci”, [w:] F. Birkowski, Mowy akademickie i polemiczne. Orationes academicae et polemicae, z jęz. łac. przeł. B. Gaj, opracowały i komentarzami opatrzyły B. Gaj, M. Rowińska-Szczepaniak, Warszawa 2016.
Rowińska-Szczepaniak M., Święty Jacek – Patron Królestwa Polskiego, [w:] F. Birkowski, Mowy kościelne Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku. Orationes ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthinae, przeł. B. Gaj, oprac. M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2007.
Rowińska-Szczepaniak M., The traces of the cult of St. Raymond of Penyafort in the preaching of Fabian Birkowski. A contribution to studies on the Dominicans’ hagiographic writings in Old Poland, „Folia Historica Cracoviensia” 2021.
Starowolski S., De claris oratoribus Sarmatiae, przeł. E.J. Głębicka, Warszawa 2002.
Stefaniak P., Mistyczki. Święte i błogosławione mniszki dominikańskie, Kraków–Racibórz 2007.
Stolarski P., Friars on the Frontier. Catholic Renewal and the Dominican Order in Southeastern Poland, 1594–1648, Surrey–Burlington 2010.
Szlagowski A., Żywot, charakterystyka i dzieła ks. Fabiana Birkowskiego, [w:] Mowy pogrzebowe i przygodne ks. Fabiana Birkowskiego, cz. 1, Warszawa 1901.
Śniegocki J., Exempla i koncepty barokowe w kazaniach o świętych Fabiana Birkowskiego, „Roczniki Humanistyczne” 1979, z. 1.
Vicaire M.-H., Dominik i jego Bracia Kaznodzieje, Poznań 1985.
Wytrwał T., Pojęcie „Rodzina Dominikańska” w świetle akt kapituł generalnych Zakonu Kaznodziejskiego w latach 1946–2001, Wrocław 2007.
Żrałko D., Biografia Fabiana Birkowskiego w świetle kazania pogrzebowego Adama Makowskiego i badań archiwalnych, „Pamiętnik Literacki” 2005, z. 2.
Żywoty SS., BB. i WW. Braci, i Sióstr Zakonu Kaznodziejskiego na każdy dzień całego roku z domowych kronik, i różnych poważnych pisarzy zebrane, i na polski język przetłumaczone przez X. Zygmunta Hilaryona Piskowskiego, S. Teologii Doktora, tegoż Zakonu, Prowincji Litewskiej, Wilno 1760.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2023 Maria Rowińska-Szczepaniak