Abstract
The subject of the work is the zoomorphic imaginary, specifically the motifs of worms and insects, in the poetry of Kazimierz Brodziński. This review shows that despite sensitivity to suffering and death, Brodziński belonged to the poets of macabre, whilst also balancing between the propensity for playfulness and for melancholy. He sparingly uses the motif of a worm to illustrate images of death, whilst in other situations he uses the diminutive form – “little worm”, thus avoiding the negative implications of the word “worm”, to describe negative phenomena such as loneliness, loss or destruction. Insects are far more numerous. Sometimes they are just background elements but sometimes they become the title characters of poems or even indicate religious faith as the rescue. Butterflies dominate among insects but bees are another sizeable group. Sometimes the author includes such insects as a ladybug, cockchafer, silkworm, mosquito, grasshopper, ant, fly, wasp, firefly or cricket.
References
Adamiak M., Klin E., Posor M., Recepcja literatury niemieckiej u Kazimierza Brodzińskiego, Wrocław 1979.
Bacon F., Novum Organum, przeł. J. Wikarjak, przekł. przejrzał, wstępem i przypisami opatrzył K. Ajdukiewicz, Warszawa 1955.
Bittner I., Brodziński – historiozof, Wrocław 1981.
Brodziński K., Poezje, opr. i wstępem poprzedził Cz. Zgorzelski, t. 1: Utwory wydane za życia poety; t. 2: Utwory nie wydane za życia poety, Wrocław 1959.
Brodziński K., Wybór poezyj, w opr. A. Łuckiego, Kraków [1921].
Burta M., Egzaltacja, czyli o uchylaniu granic, „Colloquia Litteraria” 2014, nr 2.
Cooper J. C., Zwierzęta symboliczne i mityczne, przeł. A. Kozłowska-Ryś, L. Ryś, Poznań 1998.
Copleston F., Historia filozofii, t. 7: Od Fichtego do Nietzschego, przeł. J. Łoziński, Warszawa 1995.
Dopart B., Profesor, historyk, krytyk. Kazimierz Brodziński jako wykładowca literatury polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, „Wiek Oświecenia” 2017, t. 33.
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, przekł. i opr. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, wybór il. i komentarz T. Łozińska, Warszawa 1990.
Jakóbiec-Semkowowa M., Kazimierz Brodziński i słowiańska pieśń ludowa, Warszawa–Wrocław 1975.
Junkiert M., Polska historia literatury jako miejsce pamięci, [w:] Prawda i fałsz w nauce i sztuce, red. nauk. E. Kosowska, B. Bokus, Warszawa 2020.
Kalinowski D., Artystyczne kształty myśli Kazimierza Brodzińskiego, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2004, nr 3.
Kalinowski D., Brodziński skolonizowany?, [w:] Romantyzm środkowoeuropejski w kontekście postkolonialnym, cz. 2, red. nauk. M. Kuziak, B. Maciejewski, Kraków 2016.
Kamionka-Straszakowa J., Podróż włoska polskiego turysty – ucieczka z Arkadii na Północ, [w:] tejże, Zbłąkany wędrowiec. Z dziejów romantycznej topiki, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
Kazimierz Brodziński i jego epoka. (Materiały z sympozjum naukowego w 150 rocznicę śmierci pisarza), zespół red. H. Bednarczyk i in., Tarnów 1988.
Kita-Huber J., „(Nie)widzialność” tłumacza w dobie klasyczno-romantycznej. Przykłady polsko-niemieckie: Kazimierz Brodziński i Carl von Blankensee, [w:] Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych, red. J. Kita-Huber, R. Makarska, Kraków 2020.
Kobielus S., Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.
Kopaliński W., Słownik symboli, wyd. 3, Warszawa 1995.
Kowalski P., Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 2007.
Krasicki I., Bajki, opr. Z. Goliński, Wrocław 1975.
Krysowski O., Gotyk i gotycyzm w refleksji estetycznej Kazimierza Brodzińskiego, [w:] Gotycyzm w literaturze i kulturze lat 1760–1830, red. M. Cieński, P. Pluta, Warszawa 2020.
Kuziak M., Dyskurs polskiej krytyki romantycznej wobec Inności (Brodziński – Mickiewicz – Mochnacki). Rekonesans, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2011, nr 9.
Leksykon symboli, opr. M. Oesterreicher-Mollwo, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1992.
Leszek J., Na drodze ku romantyzmowi. „Pieśń Osjana” w tłumaczeniu Karpińskiego, Krasickiego, Tyminieckiego i Brodzińskiego, „PAL. Przegląd Artystyczno-Literacki” 2000, nr 3.
Libera Z., Kazimierz Brodziński. 1791–1835, [w:] Z dziejów polonistyki warszawskiej, red. J. Kulczycka-Saloni i in., Warszawa 1964.
Nawarecki A., Mały Mickiewicz. Studia mikrologiczne, Katowice 2003.
Obraz literatury powszechnej w streszczeniach i przykładach, ułożyli P. Chmielowski i E. Grabowski, t. 1: Starożytność i wieki średnie, Warszawa 1895.
Pascual Chenel Á., Serrano Simarro A., Słownik symboli, przeł. M. Boberska, Warszawa 2008.
Patro M., Kazimierz Brodziński w poszukiwaniu drogi twórczej. Strażnik klasycyzmu czy głosiciel nowych idei?, „Prace Humanistyczne. Seria 1” 2004, nr 31.
Patro M., Twórczość Kazimierza Brodzińskiego w badaniach historycznoliterackich, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Historia Literatury” 2004, z. 2.
Patro-Kucab M., „…jest to głos Ojczyzny z jej serca i ducha wydobyty”. O późnej twórczości poetyckiej Kazimierza Brodzińskiego, Rzeszów 2011.
Patro-Kucab M., „Wiersze późne” Kazimierza Brodzińskiego, [w:] Starość. Doświadczenie egzystencjalne, temat literacki, metafora kultury, seria 2: Zapisy i odczytania, koncepcja i wstęp J. Ławski, red. nauk. A. Janicka, E. Wesołowska, Ł. Zabielski, Białystok 2013.
Pieśni Anakreonta, [tł. K. Kaszewski], Lwów 1900.
Sinko Z., Z zagadnień recepcji „Sądu Ostatecznego” i „Myśli nocnych” Edwarda Younga, „Pamiętnik Literacki” 1974, t. 65, z. 2.
Siomkajłówna A., O filozofii epigramatów Kazimierza Brodzińskiego, „Pamiętnik Literacki” 1973, t. 64, z. 4.
Skręt R., Kazimierz Brodziński jako historyk literatury, Kraków 1962.
Słaby Ł., „Ogień, o którym mówię, jest narodowość…”. Kazimierza Brodzińskiego romans z polityką i narodowością, [w:] Homo politicus. Polityczne aspekty literatury, języka, teatru i filmu, red. M. Junkiert i in., Poznań 2009.
Suchmiel J., Kształcenie uniwersyteckie w koncepcji Kazimierza Brodzińskiego, „Prace Naukowe. Pedagogika. WSP w Częstochowie” 1994, z. 5.
Suchmiel J., Razem czy osobno, czyli refleksje nad tradycyjną koncepcją wykładu akademickiego Kazimierza Brodzińskiego i współczesny wykład on-line, „Pedagogika Szkoły Wyższej” 2011, nr 2.
Szagun D., Jedna pieśń – dwa dzieła. Szkice o dwóch wersjach „Pieśni nad pieśniami” w romantyzmie, Zielona Góra 2011.
Tabisz Z., Kazimierz Brodziński o polskiej pieśni ludowej, [w:] Adam Mickiewicz. Materiały Śląskiej Sesji Mickiewiczowskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Katowice, 10 i 11 kwiecień 1956, red. J. Zaremba, Katowice 1958. Witkowska A., Kazimierz Brodziński, Warszawa 1968.
Witkowska A., Przybylski R., Romantyzm, Warszawa 1997.
Young E., Myśli nocne…, przekł. F. Rydzewski, F. K. Dmochowski, układ tomu, opr. i red. tekstów polskich, przypisy i bibliografia Ł. Zabielski, opr. i red. tekstów angielskich J. Partyka, Białystok 2016.
Zając G., Napoleońskie ślady w twórczości Kazimierza Brodzińskiego, „Napis” 2007, seria 13.
Zgorzelski Cz., Droga twórcza Kazimierza Brodzińskiego. (W 150-lecie śmierci), [w:] tegoż, Zarysy i szkice literackie, Warszawa 1988.
Zgorzelski Cz., Kazimierza Brodzińskiego dorobek poetycki, [w:] tegoż, Od Oświecenia ku Romantyzmowi i współczesności. (Szkice historycznoliterackie), Kraków 1978.
Zgorzelski Cz., Sumienie obywatelskie poezji Brodzińskiego, [w:] Munera litteraria. Księga ku czci profesora Romana Pollaka, kom. red. W. Dworzaczek i in., Poznań 1962; przedruk [w:] tegoż, Od Oświecenia ku Romantyzmowi i współczesności. (Szkice historycznoliterackie), Kraków 1978.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2023 Grzegorz Igliński