A contribution to the portrait of the editor and publisher of „Kwartalnik Litewski“. Notes on the margins of Jan Konrad Obst’s editorial letters to Eliza Orzeszkowa
PDF (Język Polski)

Keywords

Jan Konrad Obst
“Kwartalnik Litewski”
Vilnius
Eliza Orzeszkowa

How to Cite

Lekan-Mrzewka, J. (2023). A contribution to the portrait of the editor and publisher of „Kwartalnik Litewski“. Notes on the margins of Jan Konrad Obst’s editorial letters to Eliza Orzeszkowa. Bibliotekarz Podlaski, 60(3), 109–128. https://doi.org/10.36770/bp.824

Abstract

This article covers the edition of three preserved (so far unpublished) letters of Jan
K. Obst to the author of Nad Niemnem, deposited in the Archives of Eliza Orzeszkowa at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences. A small block of letters concerning the organisation of the new Vilnius periodical, “Kwartalnik Litewski”, illuminates the spiritual portrait of its editor and complements the epistolary duo: Orzeszkowa and Obst. This correspondence confirms not only the journalistic panache and culture-creating ambitions of the editor of “Kwartalnik Litewski”, but it also allows to reconstruct his views on the so-called “Lithuanian question”. In the light of the definition of a nation that was adopted by Obst (according to which a national status was determined by origin, territory inhabited and common past), in Lithuania there was a place for Poles, Lithuanians and Belarusians, where the unique ethnic, cultural and religious diversity of the borderland population made this region exceptional. The declarations contained in the letter to Orzeszkowa show that Obst considered publishing a magazine documenting the presence of Poles in Lithuania as a patriotic duty. The names of the future collaborators of “Kwartalnik Litewski” mentioned in the correspondence foreshadowed the direction taken by the editors who clearly promoted historically conditioned multi-ethnic nationalism.

https://doi.org/10.36770/bp.824
PDF (Język Polski)

References

Archiwalia:

Listy Jana Obsta do Elizy Orzeszkowej, rkps Archiwum Elizy Orzeszkowej przy IBL PAN w Warszawie, sygn. 800.

Pamiętniki Jana Obsta w rękopisie, rkps Biblioteki Głównej Uniwersytetu w Białymstoku, RK-I.

Źródła drukowane:

Obst J., Do czytelników, „Kwartalnik Litewski” 1910, z. 1.

Obst J., Od wydawcy. Jak poznałem śp. Imć pana Rotmistrza Józefa Karpowicza, [w:] Imć pana Rotmistrza Józefa Karpowicza, powstańca z r. 1863 wspomnienia, spisał Jan Obst, Wilno 1928.

Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. 1–9, do druku przygotował i komentarzem opatrzył E. Jankowski, Wrocław 1954–1981.

Sześć nieznanych listów Elizy Orzeszkowej do Fr. Rawity Gawrońskiego, „Litwa i Ruś” 1913, z. 6.

Opracowania:

Bazydło J., Godlewski Michał, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski, P. Hemperek, S. Kamiński i in., Lublin 1989.

Białkowski L., Stanisław Ptaszycki, „Miesięcznik Heraldyczny” 1934.

Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 1: Wileński słownik biograficzny, red. H. Dubowik, L.J. Malinowski, wyd. drugie poszerzone, Bydgoszcz 2008.

Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 6: Książka i prasa na Ziemi Wileńskiej, drukarnie, wydawnictwa, księgarnie, biblioteki, czasopisma. XVI w.–1945 r., oprac. M. Jackiewicz, Bydgoszcz 2008.

Fedorowicz I., Zasługi J. Karłowicza jako redaktora pisma „Wisła“ (1888–1899), http://www.karlowicz.flf.vu.lt/Zasugi-J-Karowicza-jako-redaktora-pisma-Wisa-1888-1899-970.html [dostęp: 2.02.2022].

Giedrojć J., Hrabia Tadeusz Rostworowski – wielki miłośnik i twórca Wilna, „Kurier Wileński” 2016 (16 marca), https://kurierwilenski.lt/2018/03/16/hrabia-tadeusz-rostworowski-wielki-milosnik-i-tworca-wilna/ [dostęp: 2.02.2022].

Jackiewicz M., Zenon Łęski – zapomniany polski malarz spod Stołpców, „Magazyn Polski na Uchodźstwie” 2018, nr 3, https://kresy24.pl/zenon-leski-zapomniany-polski-malarz-spod-stolpcow/ [dostęp: 2.02.2022].

Kijas A., Borawski Aleksander, [w:] Polski Petersburg, http://www.polskipetersburg.pl/hasla/borawski-aleksander-sergiusz [dostęp: 2. 02.2022].

Kijas A., Lubomir Dymsza, [w:] Polski Petersburg, http://www.polskipetersburg.pl/hasla/dymsza-lubomir [dostęp: 2.02.2022].

Kijas A., Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Warszawa–Poznań 2000.

Kmiecik Z., Prasa polska w zaborze rosyjskim poza obszarem królestwa i na ziemiach Rosji, [w:] Prasa polska w latach 1864–1918, red. J. Łojek, Warszawa 1976.

Konarski S., Ptaszycki Stanisław Ludwik (1853–1933), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław–Łódź 1986.

Koniusz E., Jan Karłowicz jako językoznawca, etnograf i folklorysta – w setną rocznicę śmierci (1836–1903), „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2005, t. 18.

Kozłowski E., Obst Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 23, red. E. Rostworowski, Wrocław 1978.

Kucharzewski J., Czasopiśmiennictwo polskie wieku XIX w Królestwie, na Litwie i Rusi oraz na emigracji. Zarys bibliograficzno-historyczny, Warszawa 1911.

Kunkel R.M., Rostworowski Tadeusz Maria, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 32, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991, s. 240.

Magowska A., „Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową, „Zeszyty Prasoznawcze” 2014, t. 57, nr 4(220).

Moch M., Michał Römer – „Polak litewski”, „krajowiec”, spadkobierca tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy, red. J. Mędelska, Z. Sawaniewska-Mochowa, Bydgoszcz 2010.

Narkowicz L., Jan Konrad Obst – publicysta, wydawca, historyk (1876–1954), Bydgoszcz 2004.

Romanowski A., Młoda Polska wileńska, Kraków 1999.

Solak Z., Między Litwą a Polską. Życie i działalność Michała Römera (1880–1920), Kraków 2004.

Wiśniewska I., Kalendarium życia i twórczości Elizy Orzeszkowej, t. 1–2, Warszawa 2014.

Wodzianowska I., „Jan Ścisławski”, [w:] Polski Petersburg, https://www.polskipetersburg.pl/hasla/scislawski-jan [dostęp: 31 marca 2023].

Wodzianowska I., Jan Ścisławski, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 50, red. A. Romanowicz, Warszawa–Kraków 2014–2015.

Wyczawski H.E., Godlewski Michał, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 5, red. L. Grzebień, Warszawa 1983.

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2023 Joanna Lekan-Mrzewka

Downloads

Download data is not yet available.